umut
Çev: Sevinç Çalhanoğlu
Büyük büyükbabam gençken, adını Gmora’dan Braun’a değiştirerek daha rahat bir hayat sürmeyi ummuş.
Büyük büyükannem dulken, beklenmedik bir şekilde Kişinev civarından dönen rahmetli kocasının erkek kardeşini evine almamış. Dost canlısı biriydi. Onun bu dostane olmayan davranışı için düşünebildiğim tek açıklama: Çocuklarının Yahudi akrabaları olmadan, Hitler yönetimi altında daha rahat edeceğiydi.
Büyükannem genç bir kadınken, esir alındığı Sovyet kampından çıkıp evdeki üç çocuğunun yanına dönmeyi ummuş. Büyükannem esir kampına sürüklendiğinde, büyük büyükannem kızının eve döneceğini ummuş.
Annem küçük bir çocukken, büyük büyükannemin kucağına tünemiş ve bombaların başka evlere düşmesini ummuş.
Ailemiz Doğu Prusya’yı terk etmek zorunda kaldığında, büyük büyükannem üç küçük torunuyla birlikte yolculuğu sağ salim atlatmayı ummuş.
Annem hareket etmek üzere olan trenin dışında, kalabalık peronda mahsur kaldığında, dayım ve teyzemle trende oturan büyük büyükannem, Kızıl Ordu askerinin küçük kızı kalabalığın üzerinden oturdukları vagonun camına doğru uzatacağını ummuş.
Büyükannem esir kampından döndüğünde, üç çocuğunun adını unutmamış olmayı ummuş.
Annem çocukken, kuralları çiğnediğini ve dereyi atladığını kimsenin fark etmemesini ummuş ve dereye düştüğünü. Ama o akşamüstü giysisini çıkardığında, iç çamaşırı yosun yeşiliymiş.
Annem genç bir kızken, pazar günlerinin çabuk geçmesini ummuş.
Annem ikinciye hamileyken, bu sefer çocuğu doğurabilmeyi ve onun sağlıklı olmasını ummuş.
Annem, anne olduğunda, bana bir şey olmamasını ummuştu.
Çocukken ve annem bir seyahatteyken, mavi pileli eteğimi, bayrak törenine saklanması gerektiği halde, sıradan bir günde giymeme babamın izin vermesini umdum. Babam böyle konularda pek bir bilgi sahibi değildi.
Büyükannem doğumgünü geldiğinde, hazırladığı alman pastasını kendi partisine zamanında yetiştirebilmeyi umdu.
Çocukken, ahşap sandığa saklanıp birinin kayıplarda olduğumu fark etmesini umdum.
Büyükannem bizimle seyahat ettiği zamanlarda valizinin kapanmasını umdu.
Büyük büyükannem çok yaşlı bir kadınken, onunla yaşayan kızının ona karşı daha sabırlı olmasını ummuş.
Annem ikinci kez boşandıktan sonra, onu aldatmayacak bir adam bulmayı umdu.
Genç bir kadınken, onun yanından taşındığım gün annemin ağlamamasını umdum.
Annemin üçüncü kocasının, ölüm döşeğindeyken, ölmemesini umdum.
O öldükten sonra annemin intihara kalkışmamasını.
Çocuğumu doğururken, annem, bu doğumun benim için, beni dünyaya getirişinden daha kolay olmasını umdu.
Anne olduğumda, çocuğum için her şeyin hep yolunda gitmesini umdum.
Oğlum büyüdüğünde, annem onun okula başladığı günleri görecek kadar yaşamayı umdu.
Büyükannem bana el salladığında, bunun daha öncekiler gibi sıradan bir veda olmasını umdum.
Noel’de babamın noel baba olduğunu oğlumuzun fark etmemesini umdum.
Annemin felç geçirdiğini ve komaya girdiğini duyduğumda, doktorların yanıldığını umdum, annem sadece bayılmış olmalı.
Annemin ölüm döşeğinde yanına oturduğumda, o günün henüz gelmediğini, hala iki gün öncede olmayı umdum.
Annem öldükten sonra iş için İsviçre’ye gittim. Herkes arkamdan konuşurken, dağ manzaralı bir terasta tek başıma oturdum. Orada, anneme, onu görebilecek kadar yakın olabilmeyi umdum.
Umut her zaman ailemi bir arada tutan bir tür yapıştırıcıydı.
Ailemin umutlarından bazısı gerçekleşti, bazısıysa olmadı.
2014
Hope
When my great-grandfather was young, he hoped that by changing his name from Gmora to Braun, he could make his life go more smoothly.
When my great-grandmother was a widow, she didn’t allow her late husband’s brother into her home when he unexpectedly arrived from somewhere near Kishinev. She was a friendly person. The only explanation I can think of for her unfriendliness is hope: that her children would have an easier time under Hitler without their Jewish relatives.
When my grandmother was a young woman, she hoped to return home from a Soviet prison camp to her three children.
When my grandmother was deported to the prison camp, my great-grandmother hoped her daughter would come home.
When my mother was a small child, she perched on my great-grandmother’s lap and hoped the bombs would fall on other houses.
When the family had to leave East Prussia, my great-grand-mother hoped she would survive the journey with her three small grandchildren.
When my mother was stuck on a crowded platform outside the departing train, while my great-grandmother was already sitting inside the train with my uncle and aunt, my great-grand-mother hoped the Red Army soldier would manage to pass the small girl over the heads of all the waiting people and through the window of the train before it departed.
When my grandmother returned from the prison camp, she hoped she would remember the names of her three children.
When my mother was a child, she hoped no one would notice that she had broken the rules and jumped over the creek -and fallen in. But when she undressed that evening, her underwear was green with algae.
When my mother was a young girl, she hoped Sundays would pass more quickly.
When my mother was pregnant for the second time, she hoped that she would have the child this time, and that it would be healthy.
When my mother was a mother, she hoped nothing would happen to me.
When I was a small child and my mother was away on a trip. I hoped my father would let me wear my blue pleated skirt on an ordinary weekday, even though it was supposed to be reserved for the flag ceremony. My father didn’t know much about those things.
When my grandmother’s birthday rolled around, she hoped she’d be able to finish baking the bee sting cake in time for her party.
When I was a child, I once hid in the wooden chest and hoped someone would notice I was missing.
When my grandmother traveled with us, she always hoped her suitcase could be closed.
When my great-grandmother was a very old woman, she hoped her daughter, who lived with her, wouldn’t be so impatient with her.
After my mother had gotten divorced for the second time she hoped to find another man who wouldn’t cheat on her.
When I was a young woman, I hoped my mother wouldn’t cry the day I moved out.
When my mother’s third husband was on his deathbed I hoped he wouldn’t die.
After he died, I hoped my mother wouldn’t kill herself.
When I had my child, my mother hoped the birth would be easier for me than my birth had been for her.
When I became a mother, I hoped things would always go well for my child.
When my son was older, my mother hoped she would live long enough to see him start school.
When my grandmother waved goodbye to me, I hoped it was just an ordinary goodbye, like all of the ones in the previous years.
On Christmas, I hoped our son wouldn’t notice that my father was Santa Claus.
When I heard that my mother had had a stroke and fallen into a coma, I hoped the doctors were wrong, that she had only fainted.
When I sat next to my mother’s bed as she was dying, I hoped that this day hadn’t really come yet, that it was still two days ago.
After my mother died, I went to Switzerland for work. While everyone was talking behind me, I sat alone on a terrace with a view of the mountains. I hoped that up there I was close enough to my mother to see her.
Hope was always a sort of glue that held my family together.
Some of my family’s hopes were fulfilled, others were not.
2014